Dit schrijven betreft een kopie van het hoofdstuk ‘Over Zelfonderzoek’ uit het boek ‘Een herfst vol satsangs’ van Hans Laurentius (pagina 148, 149) dat in z’n geheel als pdf beschikbaar is op zijn website: www.hanslaurentius.com.
Annamalai Swami
Smoor opkomende gedachten in de kiem zo gauw ze verschijnen, door te onderzoeken: ‘In wie komt deze gedachte op?’. Wat maakt het uit als er veel gedachten blijven opkomen? Onderzoek hun oorsprong of vind uit wie de gedachten heeft en vroeg of laat zal de stroom van gedachten stoppen.
Dit is hoe zelfonderzoek beoefend zou moeten worden.
Wanneer Bhagavan hierover sprak, gebruikte hij soms de analogie van een belegerd fort. Indien men systematisch alle ingangen van zo’n fort afsluit en vervolgens de bewoners een voor een oppakt op het moment dat ze naar buiten proberen te komen, zal het fort vroeg of laat leeg raken.
Bhagavan zei dat we dezelfde strategie dienen toe te passen op het denken.
Hoe pak je zoiets aan?
Sluit alle in- en uitgangen van het denken af door niet te reageren op opkomende gedachten of zintuiglijke indrukken. Laat geen nieuwe ideeën, oordelen, ‘ik hou van’ of ‘ik hou niet van’-neigingen, etc. binnen in de geest, en laat opkomende gedachten niet opbloeien en aan je aandacht ontsnappen. Wanneer je het denken op deze wijze afgegrendeld hebt, benader dan iedere ontspruitende gedachte met de vraag: ‘Waar kom jij vandaan?’ of ‘Wie is degene die deze gedachte heeft?’
Als je dit doorlopend en met volle aandacht kunt doen, zullen nieuwe gedachten kortstondig verschijnen en vervolgens verdwijnen. Wanneer je de belegering lang genoeg kunt volhouden, zal er een moment komen dat er geen gedachten meer opkomen, of als ze dat al doen, zullen het slechts voorbijdrijvende, niet afleidende beelden in de periferie van het bewustzijn zijn. In die gedachtevrije staat zul je beginnen jezelf te ervaren als bewustzijn, niet als denken of lichaam.
Wanneer daarentegen je vastberadenheid slechts voor een paar seconden verslapt en je nieuwe gedachten laat ontsnappen en ze toestaat zich ongemoeid te ontwikkelen, zal de belegering opgegeven worden en zal de geest iets, zo niet alles van zijn kracht herwinnen.
In een echt fort hebben de bewoners behoefte aan een voortdurende bevoorrading met voedsel en water om een belegering te doorstaan. Wanneer de voorraden uitgeput raken, moeten de bewoners zich overgeven of sterven. In het fort van de geest hebben de bewoners, oftewel de gedachten, een denker nodig die hen aandacht schenkt en zich toegeeflijk naar hen toont. Als de denker zijn aandacht aan de opkomende gedachten onthoudt of ze onderzoekt vóór ze een kans hebben zich te ontwikkelen, zullen ze sterven door uithongering. Je onderzoekt ze door herhaaldelijk jezelf af te vragen: ‘Wie ben ik? Wie is de persoon die deze gedachten heeft?’
Om de ondervraging succesvol te laten zijn, moet je hem ondernemen voordat de opkomende gedachte de kans krijgt zich te ontwikkelen in een stroom van gedachten.
De geest is slechts een verzameling van gedachten en de denker die ze denkt. De denker is de ik-gedachte, de basisgedachte die uit het Zelf opkomt vóór alle andere, die zich identificeert met alle andere gedachten en zegt: ‘Ik ben dit lichaam’. Wanneer je alle gedachten, afgezien van de denker zelf, met wortel en tak hebt uitgeroeid door onafgebroken onderzoek of door de weigering ze enige aandacht te geven, zinkt de ik-gedachte in het Hart en geeft zich over, slechts de gewaarwording van bewustzijn achterlatend.
Deze overgave zal slechts dan plaatsvinden, wanneer de ik-gedachte heeft opgehouden zich te identificeren met de opkomende gedachten. Zolang er nog verdwaalde gedachten zijn die je aandacht trekken of er juist aan trachten te ontsnappen, zal de ik-gedachte zijn aandacht eerder naar buiten dan naar binnen richten. De bedoeling van zelfonderzoek is om de ik gedachte naar binnen te laten gaan, naar het Zelf. Dit zal vanzelf gebeuren zo gauw je stopt geïnteresseerd te zijn in je opkomende gedachten.
*Vrij vertaald fragment uit het boek ‘Living By The Words Of Bhagavan’ door David Godman, pagina 272 en 273. Dit werk beschrijft de weg van Annamalai Swami, die zijn leven lang leerling was van Sri Ramana Maharshi, naar wie in de tekst verwezen wordt middels de eretitel Bhagavan. *AHAM publications, ISBN: 1-888599-06-5 *In de Engelse tekst wordt diverse keren het woord ‘(the) mind’ gebruikt. Hier is dat de ene keer vertaald met ‘de geest’, de ander keer met ‘het denken’. Hiermee wordt niet het fysieke hart bedoeld, maar het centrum, de eigenlijke kern van je wezen. Zie ook De leringen van Ramana Maharshi door David Godman, ISBN: 90 6271 822 1 NUGI 613, o.a. pag. 29